2014

Yarcenti:	20ma yarcento · 21ma yarcento · 22ma yarcento
Yardeki:	1990a yari 2000a yari 2010a yari 2020a yari 2030a yari
Yari:	2012 2013 2014 2015 2016

Eventi[redaktar | redaktar fonto]

Kosmo[redaktar | redaktar fonto]

12 di novembro - Rosetta-probilo di ESA venas a la kometo Churyumov-Gerasimenko. La volumino di la kometo esas nur 3 x 5 km, tamen on entraprezis kometovenar. L'orbitala ciklo di la kometo duras 6.6 yari. L'orbito esas tale oblonga, ke la maxim fora punto di la kometo de la Suno esas 5.7-foye plu fora kam olta di la Tero. La probilo mustis cirkumflugar quar-foye la Suno, pro atingar la kometo.

Europa[redaktar | redaktar fonto]

13 di februaro - Belgia legaligas eutanazio por kurakati kun finanta maladesi, sen dependar de la evo.
20 di februaro - En Kyiv, Ukraina 1 demonstrinto mortas e 10 sufras vundi en shoki kontre la polico, dum protesti kontre la guverno.
22 di februaro - Ukrainana parlamento removas prezidanto Viktor Yanukovich de povo e remplasas il per Oleksandr Turchynov, pos civil agitesi produktar plu kam 100 morti.
18 di marto - En plebicito, la majoritato dil habitanti di Krimea votas favore a separar su de Ukrainia ed unionar su a Rusia.
23 di februaro - Parlamento di Ukraina elektas provizore Olexander Turchinov kom prezidanto dil lando.^[1]
21 di marto - Rusia formale anexas Krimea, pos Vladimir Putin signatar lego pri l'anexo.
3 di aprilo - Papo Franciskus kanonizas misionero José de Anchieta.
27 di aprilo - Papo Franciskus kanonizas papi Ioannes la 23ma ed Ioannes Paulus la 2ma.
10 di mayo - Conchita Wurst vinkas Eurovidado konkurso di kansono kun ilu kansono Rise Like a Phoenix.
17 di julio - Un aviono Boeing 777 de Malaysian Airlines falas en Ukraina proxim la frontiero kun Rusia, e 295 personi mortas.
18 di septembro - Plebicito pri la nedependo di Skotia eventas. Kun 1 914 187 No-voti kontre 1 852 828 Yes-voti, la habitanti rejektas la nedependo.^[2]

Azia[redaktar | redaktar fonto]

2 di januaro - Atento per bombo en Beirut, Libano, produktas adminime 5 morti.
13 di januaro - Mili di personi protestas en Bangkok, Tailando kontre l'administrado di la chefministrino Yingluck Shinawatra.
8 di marto - Un aviono Boeing 777 de Malaysian Airlines desaparas kun 239 personi ennave super la gulfo di Tailando dum flugo de Kuala Lumpur vers Beijing.
13 di mayo - Mineyo di karbono explozas en la provinco di Manisa, Turkia. Plu kam 240 ministi mortas.^[3]
15 di mayo - Automobilo kun bombo explozas en Bab al-Salam, Siria, e produktas adminime 17 morti. L'atako posible ekexutesis da grupi asociita kun Al Qaida^[4].
30 di mayo - Ter-tremo kun forteso 6.1 che la skalo di Richter frapas la provinco di Yunan, Populala Republiko di Chinia. Adminime 29 personi vundesas.
5 di junio - Sunita-islama grupo nomizita "Islamana Stato en Iraq ed Oriento" komencas milital atako en nordo di Irak, kun skopo di kaptar Baghdad e renversar chefministro Nouri al-Maliki.
3 di julio - Israelan avioni bombardas Gaza, ed adminime 10 personi vundesas.
3 di agosto - Ter-tremo kun forteso 6.5 che la skalo di Richter frapas la provinco di Yunnan, en la nordo di Populala Republiko di Chinia. Plu kam 360 personi mortas^[5] e plu kam 12,000 domi krulas.^[6]
1 di decembro - Eventas protesti en Hong Kong pri demokratio. Pos konflikto kun la polico, dozeni di demonstranti arestesas.^[7]
7 di decembro - Tifono Hagupit frapas Filipini, mortigas 2 personi, e forsas l'evakuo di plu kam 1.2 milion personi en tota lando.^[8]
22 di decembro - En Beijing, Populala Republiko di Chinia, ciencisti anuncas la deskovro di organika kompozaji simila a karbono en aerolito devenanta de Marso.^[9]
30 di decembro - On trovas en la Maro di Java tri kadavri e fragmenti de l'aviono Airbus A320 de AirAsia qua voyajis de Surabaya, Indonezia vers Singapur.^[10]
31 di decembro - Suocidant-atako kontre shia-Mohamedani mortigas adminime 23 personi e vundas adminime 48 en l'urbo di Ibb, Yemen.^[11]^[12]

Afrika[redaktar | redaktar fonto]

16 di februaro - Atako kontre omnibuso kun turisti de Sud-Korea en Sinai, Egiptia produktas quar morti.
4 di marto - Egiptiana korto proskriptas Palestinana grupo Hamas.
5 di mayo - Militanti di Boko Haram ocidas cirkum 300 personi dum noktala ataki en l'urbi Gamboru e Ngala, en la stato Borno, Nigeria.^[13]
20 di mayo - En Nigeria du potenta bombi explozas en automobili proxim centrala merkato di Abuja.^[14]
24 di julio - Aviono McDonnel Douglas MD-83 de Hispana kompanio Swiftair qua operacis ol por Aljeriana kompanio Air Algérie falas en Mali kun 116 personi ennave, kande flugis de Ouagadougou en Burkina Faso vers Argel en Aljeria.
28 di julio - Prezidanto Ellen Johnson-Sirleaf klozas Liberiana frontieri kun vicina landi por preventar l'expando di Ebola-viruso.
22 di novembro - En Madera, Kenia, Somaliani de radikala islama grupo Al-Shabaab atakas autobuso kun 60 voyajanti qui irus a Nairobi e mortigas 28, kom respondo a la klozo di 4 moskei en Mombasa.^[15]
30 di decembro - En Gambia militisti probas facar stato-stroko kontre la prezidanto Yahya Jammeh, en povo depos 1994. La stato-stroko falias.^[16]

Nord-Amerika[redaktar | redaktar fonto]

1 di januaro - La stato di Kolorado, Usa, legaligas l'amuziva uzado di marihuano.
17 di decembro - Usa e Kuba riestablisas diplomacala relati, plu kam 50 yari pos ruptar ol.^[17]
13 di decembro - La Senato di Usa aprobas kun 54 voti favorebla e 40 kontra budjeto por 2015, qua permisas spensar 1.1 bilioni dolari.^[18]
18 di decembro - Pos 70 yari en Suda-Karolina, Usa, judiciistino anulas kondamno di nigra adolecanto George Stinney, lore evante 14 yari, a mortopuniso.^[19]

Central Amerika[redaktar | redaktar fonto]

17 di decembro - Usa e Kuba riestablisas diplomacala relati, plu kam 50 yari pos ruptar ol.^[20]

Sud-Amerika[redaktar | redaktar fonto]

18 di februaro - Mili di personi manifestas en la stradi di Caracas, Venezuela, kontre l'enkarcerigo di Leopoldo López, opozanto de la prezidanto Nicolás Maduro.^[21]
5 di marto - Prezidanto Nicolás Maduro de Venezuela ruptas diplomacala relati kun Panama.
12 di junio til 13 di julio - En Brazilia eventas la Mondala Kupo di Futbalo. Germania ganas la Kupo.
13 di decembro - Internaciona konfero pri la klimato-chanjo finas en Lima, Peru. Chefi de 195 landi aceptis diminutar l'emiso di gazi qui produktas teplico-efekto.^[22]